Akut Dönem Tedavi

REKONSTRUKTİF CERRAHİ > YANIK TEDAVİSİ

AKUT DÖNEM TEDAVİ

Yanık, termal travmalar, kimyasal travmalar, elekrik akımı ya da donma nedeniyle dokularda oluşan hasardır. Dokudaki hasarın derinliğine göre birinci, ikinci, üçüncü ve nadiren dördüncü derece olarak sınıflandırılır.

Birinci derece yanıklar cildin en yüzeyel katında sınırlı, ciltte kızarıklık ile karakterize cilt bütünlüğü korunmamış yanıklardır. İkinci derece yanıklarda epidermis (cildin en yüzeyel tabakası) ve dermis etkilenir.

Kendi içlerinde yüzeyel ve derin olarak ayrılırlar. Birinci ve ikinci derece yüzeyel yanıklar genellikle yara bakımı ile iyileşirken, ikinci derece derin ve daha derin yanıklar cerrahi müdahale gerektirir.

Üçüncü derece yanıklarda cilt tam kat yanmıştır, cildin kendini yenilemesini sağlayan tabaka tahrip olmuştur, ayrıca serbest sinir uçları da yandığı için ağrı beklenmez, cilt beyaz ya da kahverengi olabilir.

Hastanın yaşı, genel durumu, travmanın şekli, yanık yüzdesi ve yanık derecesi yanık hastalarının tedavi algoritmasını ve prognozu belirlemek için önemlidir.

Randevu almak isterseniz, sizi arayabiliriz.

European and Turkish Board Certified Plastic Surgeons

Türk Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Derneği Yeterlilik Belgesi

Akut Dönem Tedavi Öncesinde

Yanık hastası değerlendirilirken, öncelikle genel durumu kontrol edilir. Her travma hastası gibi öncelikle hava yolu açıklığı, solunumu ve dolaşımı kontrol edilir. Eşlik eden komorbidite ve travmalar incelenir. Akabinde yaralanma şekli önemlidir.

Akut Dönem Tedavi
Akut Dönem Tedavi

Akut Dönem Tedavi Sırasında

Türkiye’de en sık kaynar su ve çay nedenli haşlanma yanıkları görülmektedir. Termal yanıklar, haşlanma ya da temas yanığı olabilir. Haşlanma yanıkları genellikle daha geniş yüzdede ancak 2. derece yanıklarken, temas yanıkları küçük yüzdelerde 3. derece yanıklardır. Güneş yanıkları genellikle birinci derece yanıklardır ve birkaç gün içinde tamamen iyileşirler.

Alev yaralanmaları ise genellikle 3. derecedir ve cilt yaralanmalarının dışında hava yolu yaralanmaları da detaylı tedavi gerektirir.Termal yanıkların dışında elektrik yanıklarıyla da çok sık karşılaşılır. Yüksek voltajlı travmalarda hayati tehlike daha yüksektir. Elektrik yanıklarında genellikle bir giriş ve çıkış deliği yanığı vardır.

Ancak bu hastalar kardiak ve renal fonksiyonlar (kalp ve böbrek) açısından yakın takip edilmelidir.Kimyasal yanıklarda, yanığa neden olan maddenin bilgisi sağlık kuruluşuna verilmelidir. Sıvı kimyasallar ile yanıklarda bölgeyi bolca suyla yıkamak çok önemlidir.

Yanığa neden olan kimyasal toz ise su, bu maddeyle reaksiyona girerek hasarı arttırabileceği için suyla yıkamak yerine toz madde güzelce silkelenmelidir.Donma yanıkları ise uzun süre soğuğa maruziyet nedenli genellikle uç organlarda gözlenen geri gönüşümsüz doku hasarıdır. Sıklıkla uzuv kaybı ile sonuçlanır.


Yanık derecesinin yanında yanık yüzdesi de değerlendirme için çok önemlidir. Birinci derece yanıklar yüzdeye eklenmeden “9lar kuralı” en sık tercih edilen metoddur. Hastanın yanık yüzdesi ve kilosu bir formülde uygulanarak hastaya verilecek sıvı tedavisi planlanır. Çocuklarda yanığa yaklaşım, yetişkinlerden farklıdır ayrıca tecrübe ve özen gerektirir.


Yanık bölgesinin yeri ve şekli değerlendirilir. Baş boyun bölgesi yanıkları ileride oluşabilecek ödem ve hava yolu problemleri nedeniyle özelliklidir. Yüz yanıklarında göz muayenesi atlanmamalıdır. Üst ve alt ekstremitede bilezik tarzı “sirküler” yanıklar acil müdahale gerektirebilir. El yanıklarında ileride fonksiyonel kayıp olmaması tedavide ön plandadır. El, genital bölge ve yüz yanıklarında hastane yatışı önerilir.


Birinci derece yanıklarda çeşitli kremlerle yara bakımı yeterlidir. 3-5 gün içinde yanık alan tamamen iyileşir. İz kalmaz.İkinci derece yüzeyel yanıklarda “ıslak pansuman” yapılmalıdır.

Yara serum fizyolojik ile ıslatılmış steril gazlı bezlerle kapatılır. Bütünlüğü bozulmuş derinin açık bırakılması, yaradan su kaybını hızlandırır, cilt bariyerlerini iyice bozar ve mikroorganizmalara duyarlı hale getirir. Yanık da dahil olmak üzere açık yarada yarayı açık bırakmak, kurutmak sağlıklı bir yaklaşım değildir. Doğru yara bakımı ile 2 haftada iyileşme beklenir.İkinci derece derin yanıklar derinin daha derin katlarının da etkilendiği yanıklardır.

Yara bakımı (pansuman) ile üstteki ölü dokunun kalkıp, alttan yeni derinin oluşması 3 haftadan uzun sürer, bu süre ileride oluşacak yanık sekellerine zemin hazırlar. Bu nedenli ikinci derece derin yanıklarda debridman (ölü dokunun kaldırılması) sonrası greftleme -yani kişinin kendisinden alınan derinin bu alana konulması- daha doğru bir tedavidir.

Üçüncü derece yanıklar da ise deri tam kat etkilendiği için, kendi kendine iyileşmesi mümkün değildir. Yanık bölgesinin en kısa zamanda cerrahi olarak temizlenip greft konması gereklidir.

Akut Dönem Tedavi Sonrasında

Yüzeyel yanıklar hızlıca iyileşir. İz kalmaması için tüm yanık alanlarının en az 1 yıl güneşten korunması çok önemlidir. Eğer yanık derinse ve deri grefti alındıysa, greft alınan ve koyulan bölgeerde kızarıklık ve kaşıntı 1 yıl sürebilir.

Yanık fonksiyonel bir bölgedeyse (eller, dirsekler, dizler, boyun, göz kapakları gibi) ilerleyen dönemlerde ek cerrahiler ve fizik tedavi seansları planlanabilir.

Akut Dönem Tedavi

Akut Dönem Tedavi


Geç Dönem Sekellerin Düzeltilmesi

Akut Dönem Tedavi

Size daha iyi hizmet sunmak için Leo Klinik web sitesinde çerezler kullanıyoruz. Web sitemizi kullanarak çerezlere izin vermektesiniz. Daha fazla bilgi gizlilik politikamızı inceleyebilirsiniz.

Leo Klinik web sitesi içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.